دکتر"تاجبخش فنائیان" با بیان این که متفکران بسیاری در باب خنده و خواستگاه روانی و گاه فیزیکی آن نظر دادهاند، گفت:«تفکیکهای انجام شده درباره نمایشهای کمیک همچون کمدی آداب، کمدی موقعیت، کمدی شخصیت و... به نقصانهای روانی و اجتماعی افراد و جوامع نظر دارند. اما به عوامل گوناگون ایحاد خنده نمیپردازند
دکتر"تاجبخش فنائیان" با بیان این که متفکران بسیاری در باب خنده و خواستگاه روانی و گاه فیزیکی آن نظر دادهاند، گفت:«تفکیکهای انجام شده درباره نمایشهای کمیک همچون کمدی آداب، کمدی موقعیت، کمدی شخصیت و... به نقصانهای روانی و اجتماعی افراد و جوامع نظر دارند. اما به عوامل گوناگون ایحاد خنده نمیپردازند
دکتر"تاجبخش فنائیان" شنبه گذشته در جلسه سخنرانی با موضوع"روانشناسی خنده در تئاتر" به تشریح ماهیت، شرایط و انواع خنده در تئاتر پرداخت.
به گزارش سایت ایران تئاتر، این جلسه در راستای برنامههای مرکز تئاتر تجربی دانشجویان در تالار صمیمیمفخم پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار شد و دکتر تاجبخش فنائیان در آن به سخنرانی پرداخت.
وی با بیان این که متفکران بسیاری در باب خنده و خواستگاه روانی و گاه فیزیکی آن نظر دادهاند، گفت:«تفکیکهای انجام شده درباره نمایشهای کمیک همچون کمدی آداب، کمدی موقعیت، کمدی شخصیت و... به نقصانهای روانی و اجتماعی افراد و جوامع نظر دارند. اما به عوامل گوناگون ایحاد خنده نمیپردازند.»
وی ضمن ارائه برخی از عقاید نظریهپردازان مطرح و اشاره به جنبههایی از زوایای متفاوت این پدیده، عوامل گوناگون ایجاد خنده را در ادبیات ایران و جهان تشریح کرده و افزود:«گاه مرزبندیهای عوامل ایجاد خنده کمرنگ میشود و قواعد یکی در دیگری مداخله میکند، اما در اغلب موارد اختلاف و گوناگونی آن آشکار است.»
وی انگیزه خنده را نیز یکسان ندانسته و افزود:«هر چند خنده را عموماً نشانه نشاط و شادی تلقی میکنند، اما در بسیاری از موارد انعکاس اندوهی شدید و دردی عمیق است. این تضاد آشکار در انگیزه و بروز بیرونی یک پدیده واحد و به ظاهر همشکل، خود گویای پیچیدگی این عمل انسانی است.»
وی توضیح داد:«خنده در ادبیات نمایشی گاه برای تمسخر است و گاه به قصد تعلیم. گاه از فرط کینه و عداوت است و گاه از وحشت و دلواپسی. گاه به کار تخریب ارزشهای گذشته میآید و گاه به کار ساختن زندگی آینده. گاه جنبه تنبیه و انتقامجویی دارد و زمانی مشوق است و شادیبخش. گاه هشداردهنده، گاه بیدار کننده و زمانی گیج کننده و عذابآور و... این عوامل گوناگون خنده، اَشکال گوناگونی را در هنرهای نمایشی به وجود آورده که از آن جمله میتوان به هزل، هجو، لطیفه، گروتسک، پارودی، کمدیا دلارته و فارس اشاره کرد.»
این جلسه با مباحثه و سؤال و جواب دانشجویان حاضر شور خاصی پیدا کرد. در ادامه مسائل متنوعی در خصوص ماهیت خنده و عمل خنداندن، شوخی با بحثهای نظری در صحنه تئاتر و چگونگی بهرهگیری از ساختار نمایش برای ایجاد خنده، تصویرسازی یک رفتار کمیک در مرحله عمل، طنز کلام و طنز رفتار در نمایشهای ایرانی، شباهت و تفاوت پارودی و گروتسک در عمل و تأثیر میزان روانشناسی هوش در پدیده خنده مطرح شد و با گفتمان جمعی استاد و دانشجویان مورد بررسی قرار گرفت.
گفتنی است مقاله ارائه شده از سوی دکتر فنائیان در نشریه گروه هنرهای نمایشی پردیس دانشگاه تهران به طور کامل درج خواهد شد.